Dị vật đường thở là từ để gọi 1 vật lạ rơi vào trong đường thở, thường là tai nạn xảy ra ở người già suy kiệt, hôn mê, người trẻ khi ăn mà cười giỡn hoặc bé cho bú bình, ăn không đúng cách.
Nguyên nhân:
- Sặc sữa, cháo, cơm.
- Hít vào đường thở các vật nhỏ như hột đậu phộng, mãng cầu, sa bô chê …
Dấu hiệu nhận biết:
- Khỏe mạnh trước đó.
- Xuất hiện hội chứng xâm nhập: ho sặc sụa, tím tái, khó thở.
Cách sơ cứu:
- Nếu bé còn hồng hào, khóc được, la được, nói được, không khó thở: nên đặt ở tư thế ngồi thở, giữ yên bé và đưa đến bệnh viện hoặc bác sĩ tai mũi họng để khám và gắp dị vật ra.
- Nếu bé tím tái, không thở, không khóc hoặc khóc yếu: Nhanh chóng gọi cấp cứu và tiến hành thủ thuật.
Bé dưới 2 tuổi: phương pháp vỗ lưng ấn ngực:
- Đặt bé nằm sấp, đầu thấp trên cánh tay trái, giữ chặt đầu và cổ bé bằng bàn tay trái.
- Dùng gót bàn tay phải vỗ 5 cái thật mạnh vào lưng bé ở khoảng giữa 2 bả vai.
- Sau đó lật ngữa bé sang tay phải, nếu còn khó thở dùng 2 ngón tay trái ấn mạnh ở vùng ½ dưới xương ức hoặc dưới đường nối 2 vú 1 khốt tay 5 cái.
- Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, hãy lật người bé lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.
Người lớn và các bé lớn: thủ thuật Heimlich
Bé còn tỉnh:
- Đứng sau lưng bé, vòng 2 tay ôm lấy thắt lưng bé.
- Nắm chặt bàn tay làm thành một quả đấm đặt ở vùng thượng vị, ngay dưới chóp xương ức, phía trên rốn.
- Ấn 5 cái dứt khoát theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên, mạnh và nhanh.
- Có thể lặp lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.
Bé hôn mê:
- Để bé nằm ngữa, quỳ xuống dạng 2 chân cạnh đùi bé.
- Đặt gót một lòng bàn tay lên vùng thượng vị, dưới chóp xương ức, đặt tiếp bàn tay thứ hai chồng lên bàn tay thứ nhất.
- Ấn 5 cái dứt khoát, mạnh và nhanh vào bụng theo hướng từ dưới lên trên.
- Có thể lặp lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.
Chú ý:
- Nếu bé ngưng thở, phải thổi ngạt 2 cái chậm trước và xen kẻ thổi ngạt khi làm thủ thuật Heimlich hay vỗ lưng ấn ngực cho tới khi bé thở lại.
- Sau khi lấy được dị vật, vẫn nên đưa bé đến cơ sở y tế để kiểm tra.
Những việc cần tránh
- Đừng can thiệp nếu bé vẫn còn có thể ho, thở hay khóc được.
- Đừng cố móc lấy vật lạ ra và dịch chuyển nó nếu bạn không thể thấy được nó vì có nhiều khả năng dị vật rơi vào sâu hơn, hay làm san chấn vùng hầu họng.
BS.CK2 Nguyễn Minh Tiến
Trưởng khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, BV Nhi đồng 1, TP.HCM