Bệnh sởi (còn gọi ban đỏ vì bệnh gây sốt kèm phát ban đỏ) lây lan rất mạnh, thường gặp ở các bé. Nếu không chích ngừa (tiêm phòng), đa số các bé sẽ mắc bệnh, không năm này thì các năm sau.
Bệnh do vi-rút gây ra, lây theo đường hô hấp, do bé hít phải các chất tiết có vi-rút gây bệnh từ người bị bệnh khi họ ho hay hắt hơi, phát tán ra môi trường.
Triệu chứng
Khi bị bệnh, bé thường biểu hiệu bằng sốt rất cao (39 - 400C) kèm theo ho, sổ mũi, mắt đỏ 2 - 3 ngày, sau đó phát ban. Ban xuất hiện lúc đầu ở sau tai, chân tóc, sau đó lan ra mặt, thân mình và tay chân. Khi ra ban, bé tiếp tục sốt và ho nhiều thêm 3 - 4 ngày. Trong suốt thời gian này, bé rất biếng ăn và đôi khi kèm tiêu chảy.
Biến chứng
Sởi ở trẻ nhỏ, đặc biệt là ở các bé dưới 5 tuổi thường có biến chứng viêm phổi. Một số bé bị viêm tai giữa, kiết lỵ và gây suy dinh dưỡng còi cọc lâu dài (ngày xưa gọi là ban khỉ). Các bé lớn thì có biến chứng nặng hơn là viêm não, viêm cơ tim.
Ảnh minh họa.
Chăm sóc
Bé mắc sởi có thể điều trị tại nhà bằng cách cho bé uống thuốc hạ sốt (nếu có sốt), thuốc giảm ho, cho bé uống nhiều nước, ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu. Cha mẹ cần đưa bé đến bệnh viện khi bé sốt cao không hạ, thở mệt, đi tiêu phân có máu, chảy mủ tai, co giật, hôn mê vì lúc này bé đã có biến chứng.
Các quan niệm sai lầm nên tránh
- Kiêng gió, kiêng nước bằng cách trùm kín bé: Khi trùm kín, bé không thể hạ sốt và sẽ có nguy cơ co giật do sốt cao.
- Không vệ sinh cơ thể cho bé: Làm bé khó chịu và dễ nhiễm trùng da, biến chứng viêm phổi. Điều nên làm không để bé bị quá lạnh.
- Kiêng ăn do sợ bé khó tiêu: Không nên cho bé ăn kiêng vì bé bị sốt phát ban thường kèm chán ăn, nếu kiêng ăn, bé sẽ rất dễ suy dinh dưỡng và dễ bị biến chứng. Khi bé mắc bệnh, cần phải cho bé ăn nhiều hơn bình thường, ăn thành nhiều bữa, ăn thức ăn dễ tiêu.
Cách phòng bệnh hiệu quả
Cha mẹ có thể phòng bệnh sởi cho bé bằng cách cách ly, không cho bé tiếp xúc với người mắc bệnh nhưng người bệnh vẫn có thể lây cho bé ngay khi chưa có biểu hiện phát ban. Cách phòng ngừa tốt nhất là chích ngừa. Liều đầu lúc bé được 9 tháng tuổi rất quan trọng, vì giai đoạn 9 - 12 tháng tuổi, bé rất dễ mắc bệnh và dễ có biến chứng. Liều 2 nhắc lại lúc bé 18 tháng tuổi. Sau chích liều đầu, cha mẹ có thể chích mũi 3 trong 1 (sởi, quai bị, rubella) cho bé lúc bé được 12 - 15 tháng tuổi và nhắc lại lúc bé được 4 - 5 tuổi.
ThS.BS Trương Hữu Khanh
Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi đồng 1 (TP.HCM)