Sốt xuất huyết là bệnh nhiễm trùng cấp tính do vi-rút Dengue gây ra. Trung gian truyền bệnh là muỗi Aedes aegypti. Bệnh sốt xuất huyết rất nguy hiểm, nhất là đối với trẻ em.
Khó chẩn đoán và không có thuốc điều trị đặc hiệu
Sốt xuất huyết khó phát hiện và chẩn đoán sớm vì những ngày đầu mới khởi phát, các triệu chứng của bệnh tương tự các bệnh nhiễm vi-rút khác như sốt, đỏ da, phát ban ngoài da, biếng ăn, biếng chơi, đau nhức mình, ho ít, có thể sỗ mũi, buồn nôn, nôn... Các xét nghiệm thời gian này cũng không giúp phân biệt sốt xuất huyết và các bệnh nhiễm vi-rút khác.
Khi không có dấu hiệu cảnh báo, bé sốt cao sẽ được bác sĩ cho dùng thuốc hạ nhiệt, lau mát, uống nhiều nước, nghỉ ngơi tại nhà, ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu... Khi bé có dấu hiệu cảnh báo như nôn ói nhiều, đau bụng nhiều, chảy máu mũi, ói có máu sẽ được truyền dịch. Những trường hợp sốt xuất huyết nặng như sốc, rối loạn đông máu nặng, suy hô hấp, tổn thương tạng... bác sĩ sẽ truyền dịch cao phân tử chống sốc, truyền máu hoặc sử dụng các phương tiện hỗ trợ hô hấp, lọc máu... Trong những trường hợp bệnh rất nặng, việc điều trị cần phối hợp nhiều biện pháp tích cực mới có khả năng cứu sống bệnh nhân.
Các dấu hiệu của bệnh sốt xuất huyết
Khi khởi phát bệnh, bé thường sốt cao đột ngột từ 2 - 7 ngày, kèm theo đỏ bừng mặt, da xung huyết, đau nhức cơ, đau khớp, đau đầu, có thể kèm theo đau họng, viêm kết mạc, mệt mỏi, buồn nôn và nôn. Vào thời điểm này, những triệu chứng của bệnh thường không đặc hiệu, không thể phân biệt với nhiễm các loại vi-rút khác.
Tiếp sau đó, bé có thể biểu hiện xuất huyết: xuất hiện chấm xuất huyết (không biến mất khi ấn vào) ở cẳng tay, cẳng chân, nách, ngực, thắt lưng; xuất huyết niêm mạc như chảy máu mũi, chảy máu răng, đi cầu ra máu. Gan có thể to sau một vài ngày. Thời gian này, khi xét nghiệm công thức máu, kết quả cho thấy bạch cầu giảm.
Bé bắt đầu hạ sốt từ ngày thứ 3 - 7 của bệnh, xuống còn khoảng 37,5 – 380C hoặc thấp hơn, một số bé có thể đừ lừ, mệt mỏi, ói nhiều, đau bụng, xuất huyết niêm mạc, gan to. Những trường hợp này cần nhập viện để truyền dịch. Một số trường hợp diễn tiến đến sốc sốt xuất huyết với biểu hiện tay chân lạnh, mạch nhanh nhẹ, huyết áp kẹp hoặc không đo được. Những trường hợp này cần được cấp cứu ngay, nếu để tình trạng sốc kéo dài, bệnh nhi có thể tổn thương nhiều cơ quan và tử vong. Xét nghiệm máu vào thời điểm này cho thấy tình trạng cô đặc máu và giảm tiểu cầu. Một số trường hợp biểu hiện tổn thương các cơ quan nội tạng như viêm gan nặng, viêm não, viêm cơ tim hoặc xuất huyết trầm trọng, có thể kèm theo tình trạng cô đặc máu và sốc.
Bé hết sốt và hồi phục vào ngày 6 - 7 của bệnh, ăn uống tốt, đặc biệt xuất hiện mẩn đỏ ngứa ở tay chân. Đây là “rash phục hồi” nên cha mẹ không cần lo lắng.
Khi thấy bé sốt trên 2 ngày, sốt liên tục, uống thuốc hạ sốt có bớt nhưng hết thuốc, bé sốt lại, cha mẹ phải đưa bé đến khám ở bệnh viện có chuyên khoa nhi để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
BS.CK2 Nguyễn Minh Tiến
Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc - BV Nhi đồng 1 (TP.HCM)