Một người mẹ trẻ bế đứa bé 3 tháng tuổi tới khám và hỏi rằng: "Bác sĩ ơi, đầu bé nhà em bị méo phía bên phải rất nhiều…, không biết có ảnh hưởng đến sự phát triển về trí tuệ sau này không ạ?"
Tôi đã suýt bật cười khi nghe câu hỏi rất đỗi vô tư này vì cái sự biến dạng đầu méo này không ảnh hưởng gì đến trí tuệ cả. Điều đáng lo ở đây là đầu bé không được tròn trĩnh như những em bé khác, xấu một tý thôi và khi lớn lên, bé sẽ ít nhiều bị mặc cảm.
Tôi cũng gặp nhiều mẹ đưa con đến khám vì lý do đầu của bé bị méo, lép ở phía sau. Cơ chế làm cho đầu méo là do tư thế nằm của bé tại nhà. Tất cả các trường hợp, mẹ đều xác nhận rằng bé thường hay xoay mặt về một bên nhiều hơn so với bên còn lại.
Vấn đề bé chỉ hoạt động thuận một bên đầu là điều mà cha mẹ lo lắng quan tâm. Và hậu quả, đầu sọ sẽ phát triển không đều, tạo hình dạng méo, lép, mất cân đối, do đầu của bé thường giữ yên ở một vị trí cố định mà không được xoay đều hai bên.
Đặt đầu đúng tư thế sẽ giúp bé hết méo, lép đầu. Ảnh minh họa.
Cách phát hiện méo, lép đầu ở trẻ
Có thể nhận ra tật đầu méo này rất đơn giản bằng cách quan sát. Đặt bé nằm ngửa trên mặt giường phẳng, không gối đầu. Cha mẹ đứng phía trên đỉnh đầu bé và quan sát. Khi mặt bé xoay qua một bên, nếu thấy phần xương sọ tiếp xúc với mặt giường theo một đường thẳng thì bé đã bị lép đầu ở bên đó. Hoặc khi mặt bé nhìn thẳng, sẽ thấy có sự mất đối xứng về hình dạng của hai bên đầu.
Có chữa trị được không?
Nếu tình trạng lép đầu được phát hiện sớm trước 3 tháng tuổi thì việc điều trị dễ dàng và đơn giản. Bằng cách đặt đầu đúng tư thế, tránh lực đè ép trực tiếp lên vùng xương sọ đang bị bẹt sẽ giúp hình dạng của sọ phát triển cân đối lại.
Đặt đầu đúng tư thế là gì?
- Xoay đầu bé luân phiên qua bên này rồi qua bên kia vào mỗi giấc ngủ của bé. Có thể xoay mặt bé qua bên phải vào giấc ngủ này, kế đến xoay mặt bé qua bên trái vào giấc ngủ kế tiếp.
- Nếu nằm ngửa, xoay mặt bé qua phía đối diện.
- Có thể đặt bé nằm sấp với sự giám sát của cha mẹ.
- Sử dụng đồ chơi kích thích bé xoay mặt qua hai bên.
- Hạn chế đặt bé nằm võng hoặc ngồi trong xe đẩy trẻ em.
Phát hiện sớm biến dạng vùng sọ trong 3 tháng đầu và đặt lại tư thế đúng cho đầu từ sớm rất hữu hiệu cho việc điều trị, tạo điều kiện cho sự phát triển cân xứng về hình dạng hai bên đầu. Cha mẹ cần kiên trì và cũng có thể áp dụng sớm để ngăn ngừa tình trạng đầu lép cho bé. Mát-xa không mang lại hiệu quả vì đây là sự biến dạng của cấu trúc xương sọ.
Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý, lép đầu cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như: như vẹo cổ do tật cơ, tình trạng giảm trương lực cơ ở trẻ nhỏ… Cha mẹ cần cho bé đi khám để biết rõ tình trạng của bé nhé!
KTV Lê Tường Giao
Trưởng khoa VLTL & PHCN, BV Nhi Đồng 1 (TP.HCM)