Để đánh giá, theo dõi sự lớn và trưởng thành của bé thì sự phát triển về thể chất như chiều cao, cân nặng, hệ vận động… rất được chú ý.
Chiều cao và cân nặng
Năm 2006, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra chuẩn tăng trưởng trẻ em, trong đó, tất cả bé dưới 5 tuổi ở nhiều vùng địa lý khác nhau trên thế giới đều có sự tăng trưởng giống nhau khi mà các nhu cầu chăm sóc và dinh dưỡng được đáp ứng. Chuẩn này dựa trên những bé sinh đủ tháng, sinh một, sức khỏe phát triển bình thường, được bú sữa mẹ hoàn toàn tối thiểu đến 4 tháng, được ăn bổ sung sau 6 tháng và tiếp tục bú mẹ tối thiểu đến 1 năm. Sự cân đối giữa chiều cao và cân nặng là điều quan trọng. Như vậy, bé mới có thể hình cân đối và khỏe mạnh.
Dưới đây là bảng chuẩn về cân nặng, chiều cao của WHO (2006) để cha mẹ tham khảo.
Bảng 1: Đánh giá tình trạng dinh dưỡng của bé dưới 24 tháng tuổi
| Bé trai | Bé gái | |||
| Tháng tuổi | Cân nặng TB (kg) | Chiều dài nằm TB (cm) | Cân nặng TB (kg) | Chiều dài nằm TB (cm) |
| 0 | 3,3 | 49,9 | 3,2 | 49,1 |
| 1 | 4,5 | 54,7 | 4,2 | 53,7 |
| 2 | 5,6 | 58,4 | 5,1 | 57,1 |
| 3 | 6,4 | 61,4 | 5,8 | 59,8 |
| 4 | 7,0 | 63,9 | 6,4 | 62,1 |
| 5 | 7,5 | 65,9 | 6,9 | 64,0 |
| 6 | 7,9 | 67,6 | 7,3 | 65,7 |
| 9 | 8,9 | 72,0 | 8,2 | 70,1 |
| 12 | 9,6 | 75,7 | 8,9 | 74,0 |
| 15 | 10,3 | 79,1 | 9,6 | 77,5 |
| 18 | 10,9 | 82,3 | 10,2 | 80,7 |
| 20 | 11,3 | 84,2 | 10,6 | 82,7 |
| 23 | 12,0 | 86,9 | 11,3 | 85,5 |
Bảng 2: Đánh giá tình trạng dinh dưỡng của bé từ 24-60 tháng
| Bé trai | Bé gái | |||
| Tháng tuổi | Cân nặng TB (kg) | Chiều cao đứng TB (cm) | Cân nặng TB (kg) | Chiều cao đứng TB (cm) |
| 24 | 12,2 | 87,8 | 11,5 | 86,4 |
| 30 | 13,3 | 91,9 | 12,7 | 90,7 |
| 36 | 14,3 | 96,1 | 13,9 | 95,1 |
| 42 | 15,3 | 99,9 | 15,0 | 99,0 |
| 48 | 16,3 | 103,3 | 16,1 | 102,7 |
| 54 | 17,3 | 106,7 | 17,2 | 105,6 |
| 60 | 18,3 | 110,0 | 18,2 | 109,4 |
Sức đề kháng
Các bé có sức đề kháng kém nên dễ mắc bệnh, nếu không được chăm sóc hợp lý và tiêm phòng đầy đủ. Bé càng lớn thì sức chống đỡ bệnh tật càng tăng, nhất là giai đoạn trên 3 tuổi. Thế nhưng, phạm vi hoạt động của bé được mở rộng hơn, trong khi hệ miễn dịch vẫn chưa hoàn chỉnh nên bé rất dễ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Về vận động
Khi còn nhỏ, cơ thể bé non nớt, cơ và xương chưa thể nâng đỡ được trọng lượng của cơ thể nên vận động bị hạn chế. Khi bé lớn hơn (3-4 tuổi), bé có thể chạy, nhảy, leo trèo, biết dùng đôi tay để nắm chặt đồ vật. Bé từ 5 tuổi trở lên đã có thể vận động toàn thân, hoặc kết hợp như đá cầu, nhảy dây, lộn xà… Đôi tay trở nên linh hoạt, các ngón tay cử động mềm dẻo hơn nên bé có thể nắn, vẽ, viết hoặc các động tác mới và tinh tế hơn.
Nắm bắt và hiểu được sự phát triển về thể chất của bé trong từng giai đoạn sẽ giúp cha mẹ chăm sóc con tốt hơn. Chúc các bé luôn khỏe!
BSCK1Phạm Thị Thục
Nguyên trưởng phòng khám Nhi – Bệnh viện Bạch Mai