Muốn bé có tính tự lập, yêu lao động, biết tôn trọng thành quả lao động của người khác thì cha mẹ cần dạy bé biết lao động ngay từ khi “còn non”. Thực tế cho thấy, làm việc rất hấp dẫn bé vì bản tính các bé thích hoạt động.
Khi bé được 1 tuổi trở lên, bạn có thể tập cho bé làm một số công việc đơn giản như tự phục vụ bản thân. Việc đầu tiên mà bạn cần làm là hãy cho bé cơ hội tự làm những gì mà bé có thể làm, mặc dù có thể bé làm chưa được gọn, chưa nhanh nhưng không làm hộ bé, không cố đoán ý, săn đón trước những ý muốn của bé. Hằng ngày, bạn nên tập cho bé làm những việc vừa sức với độ tuổi của bé, từ đơn giản đến phức tạp.
Mới đầu, bạn có thể tập cho bé làm những việc đơn giản nhất như: lấy tay đỡ cốc khi mẹ cho bé uống nước, tự lấy dép xỏ chân vào, tự lấy mũ khi muốn đi chơi, tự chọn lấy bộ đồ mà bé thích mặc, tự gọi khi muốn đi vệ sinh, tự giật nước khi đi vệ sinh, tự xỏ tay vào ống tay áo… Đối với bé lớn hơn, bạn tập cho bé tự rửa tay, tự xúc ăn, đánh răng, rửa mặt…
Khi được 2 tuổi, bé có thể giúp mẹ nấu ăn như đưa rổ, muỗng, lấy khăn, ly nước… 3-4 tuổi, bé có thể giúp bạn dọn chén bát, lau bàn sau khi ăn, lấy tăm cho ông bà, bê quần áo vào nhà, đưa quần áo cho mẹ khi phơi, xếp quần áo, lựa chọn quần áo cho mình vào ba lô để đi học, dọn giường sau khi ngủ dậy…
Đến 5-6 tuổi, bé có thể giúp bạn quét nhà, khiêng đồ khi đi siêu thị, chơi với em bé, lau lá cây cho sạch, tưới cây, cho cá, chim, gà hay mèo ăn (nếu ở nhà có nuôi những con vật). Những ngày lễ Tết, ngày nghỉ, bạn cần hướng bé vào những hoạt động tổng vệ sinh, cùng trang trí cây mai, cây đào, cây thông Noel, lau xếp những đôi dép trong tủ giày, xếp đồ ăn nguội lên đĩa ăn khi chuẩn bị tiệc...
Bé rất thích làm việc, tuy nhiên, khi mới tập lao động, bé thường gặp những khó khăn như: lúng túng không biết cách làm, làm chưa gọn, chưa sạch, đánh rơi, đánh vỡ đồ, làm chưa đến nơi đến chốn, “cả thèm chóng chán”... Trong quá trình bé tự phục vụ và lao động, bạn nên hướng dẫn bé cụ thể từng thao tác một cách nhẹ nhàng.
Khi bé làm, bạn nên khéo léo quan sát bé, động viên, khen bé kịp thời để bé hoàn thành công việc, để bé không cảm thấy xấu hổ, thất vọng khi làm hỏng. Nên nhớ rằng bé không chú ý được lâu, vì thế không nên giao việc đòi hỏi nhiều thời gian, không giao việc quá khó với bé. Đồng thời, cần phải chắc những việc bé làm là an toàn đối với bé, không để bé tự phục vụ ở gần nguồn nhiệt, lửa, điện, nước.
Cứ thế, dần dần, mỗi ngày một ít, trong sự chăm chút chỉ bảo của bạn, bé dần có thói quen tụ phục vụ bản thân. Bé rất thích và tự hào về những gì mình làm được. Bé cảm thấy mình được tôn trọng, được làm người lớn. Với tư cách làm cha mẹ, bạn là người có ảnh hưởng lớn nhất với bé. Tạo tính tự lập cho bé, dạy bé yêu lao động là thành công lớn trong cuộc đời làm cha mẹ đấy!
ThS Nguyễn Thị Phương Nga
Nguyên Trưởng phòng Đào tạo Trường CĐSPMGTW3