Vi chất dinh dưỡng là những chất mà cơ thể chỉ cần một lượng nhỏ nhưng nếu thiếu sẽ gây nhiều tác hại, đặc biệt là đối với các bé. Chúng bao gồm nhóm vitamin (A, B, C, D, E…) và nhóm các nguyên tố khoáng (canxi, phốtpho, sắt, kẽm, iốt, selen, đồng…). Những chất này có nhiều trong các thức ăn nguồn gốc động vật, thực vật rất phong phú và đa dạng của Việt Nam.
Những bệnh do thiếu vi chất ở bé
Có 3 bệnh do thiếu vi chất dinh dưỡng quan trọng đang tác động đến sức khỏe cộng đồng là bướu cổ do thiếu iốt, thiếu máu dinh dưỡng do thiếu sắt và khô mắt do thiếu vitamin A. Một vài vấn đề cũng cần quan tâm đó là bệnh còi xương do thiếu vitamin D và suy dinh dưỡng, thấp còi do thiếu kẽm.
Theo con số mới thống kê, hơn 50% trẻ em Việt Nam từ 6 tháng đến 12 tuổi thiếu vi chất nghiêm trọng. Điều đó cho thấy bữa ăn truyền thống chưa đáp ứng được nhu cầu của bé trong giai đoạn phát triển rất nhanh.
Có 3 bệnh do thiếu vi chất dinh dưỡng quan trọng đang tác động đến sức khỏe cộng đồng là bướu cổ do thiếu iốt, thiếu máu dinh dưỡng do thiếu sắt và khô mắt do thiếu vitamin A. Một vài vấn đề cũng cần quan tâm đó là bệnh còi xương do thiếu vitamin D và suy dinh dưỡng, thấp còi do thiếu kẽm.
Theo con số mới thống kê, hơn 50% trẻ em Việt Nam từ 6 tháng đến 12 tuổi thiếu vi chất nghiêm trọng. Điều đó cho thấy bữa ăn truyền thống chưa đáp ứng được nhu cầu của bé trong giai đoạn phát triển rất nhanh.
Nhu cầu vi chất dinh dưỡng cho bé
Vi chất dinh dưỡng có vai trò quan trọng đối với sức khỏe của bé. Vì vậy, việc phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng cho bé là việc rất cần thiết. Theo khuyến nghị của Viện Dinh Dưỡng quốc gia, nhu cầu một số vi chất dinh dưỡng cho bé từ 6 tháng đến 6 tuổi trong một ngày như sau:
| Vi chất dinh dưỡng | Nhu cầu/ngày |
| Vitamin A | 400-450 mcg |
| Vitamin D | 5 mcg |
| Vitamin B1 | 0.3-0.6 mg |
| Vitamin C | 30 mg |
| Sắt | 12.4 -7.7 mg |
Nguồn vi chất dinh dưỡng từ tự nhiên
Để bổ sung vi chất dinh dưỡng cho bé, chủ động và an toàn nhất là thông qua nguồn thực phẩm. Các thực phẩm trong thiên nhiên đều có chứa các vi chất dinh dưỡng, nhiều hay ít tùy theo mỗi loại. Cha mẹ không nên chỉ cho bé ăn 1 loại thực phẩm mà nên kết hợp, thay đổi để bé hấp thu tốt hơn. Vitamin D tuy có ít trong thực phẩm nhưng để phòng tránh thiếu vitamin D chỉ cần tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Ngay từ khi mang thai, người mẹ phải ăn uống đầy đủ để đáp ứng đủ nhu cầu các vi chất dinh dưỡng cho bé từ khi còn trong bụng mẹ. Cho bé bú sữa mẹ ngay sau sinh để được cung cấp sữa non vì trong sữa non, hàm lượng vitamin A cao, giúp bé khỏe, tăng sức đề kháng và chống được bệnh tật. Bé cần được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, vì sữa mẹ là nguồn thực phẩm tự nhiên có đủ nhu cầu vi chất dinh dưỡng mà cơ thể bé cần. Khi đến tuổi ăn dặm, bữa ăn cho bé cần đa dạng, phối hợp nhiều loại thức ăn từ 4 nhóm thực phẩm và thường xuyên thay đổi.
Sau khi sinh được một tháng, cha mẹ cũng nên tắm nắng cho bé mỗi ngày để cung cấp nguồn vitamin D cho bé.
Thực phẩm bổ sung vi chất khác
Hiện nay có nhiều loại thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng như bánh quy bổ sung canxi, sắt, đường bổ sung vitamin A, bột ăn dặm bổ sung vitamin và khoáng chất… Cha mẹ cần biết lựa chọn để cung cấp thêm cho bé.
TS.BS Cao Thị Hậu
Nguyên Giám đốc Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng quốc gia