Chuyển dạ là một quá trình đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ thai nghén, thường kéo dài từ 6-12 giờ ở người mang thai con rạ và thời gian này kéo dài gấp đôi ở người mới sinh con lần đầu, tính từ khi xuất hiện cơn co tử cung chuyển dạ đầu tiên.
Hiểu đúng về cơ co tử cung
Lúc bắt đầu chuyển dạ, cơn gò tử cung thường ngắn, kéo dài khoảng 10 - 15 giây và tần số xuất hiện thường dài, 10 phút có một cơn co. Các cơn co này thường gây đau nhẹ. Sau đó, càng gần đến lúc rặn sinh, cơn co kéo dài hơn, khoảng 15 - 20 giây rồi 20 - 30 giây, và lúc cơn co kéo dài khoảng 30 - 40 giây là lúc em bé sắp ra đời. Sự xuất hiện các cơn co cũng thường xuyên hơn, và khi 10 phút có hơn 3 cơn co, sản phụ đau bụng dữ dội là thời điểm rặn đã đến.
Một cơn gò tử cung thường có 3 thì: thì co, thì kéo dài và thì nghỉ. Ở thì co, thai phụ thường cảm giác bụng cứng lên, đau đớn tăng dần, đạt đỉnh điểm ở thì kéo dài, sau đó cảm giác đau sẻ giảm dần và không đau nữa ở thì nghỉ. Khoảng cách giữa các cơn gò tử cung là thì nghỉ. Đây là thời điểm để thai phụ phục hồi sức lực, chuẩn bị tập trung vào thì co và thì kéo dài để chịu đau và rặn có hiệu quả.
Cách thở đúng khi sinh
- Khi bắt đầu cảm nhận đau, nghĩa là khi bắt đầu thì co, có cơn co xuất hiện, thai phụ nên tập trung vào hơi thở và thở nhanh dần. Hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng. Cơn đau càng tăng thì thở càng nhanh hơn và nông hơn, tần suất nhịp thở tăng dần ở thì kéo dài. Cảm nhận đau càng nhiều thì thở càng nhanh hơn, thở ra làm sao tạo được tiếng rít, tiếng huýt sáo nhỏ. Đến khi cảm nhận bớt đau thì thở chậm và sâu hơn, tần suất nhịp thở giảm dần.
- Ở thì nghỉ, thai phụ nên thở sâu và nhẹ nhàng để lấy lại năng lượng đã bị mất đi khi thở và tích trữ năng lượng cho lần thở sắp tới. Nên thư giãn toàn thân.
Cách rặn sinh hiệu quả nhất
Khi bác sĩ cho phép rặn, thai phụ nên tập rặn đúng cách thì mới có hiệu quả đẩy thai ra. Rặn không đúng sẽ làm mẹ mất sức và em bé dễ bị ngạt.
- Khi cảm nhận được cơn co tử cung (bụng gò cứng dần và xuất hiện cơn đau): Thai phụ nên hít vào một hơi thật sâu, sau đó nín thở, miệng ngậm chặt, hai tay nắm chặt vào hai thành của bàn sinh, hai chân đạp mạnh vào hai ống treo cổ chân của bàn sinh, dồn hơi rặn mạnh để đẩy hơi xuống vùng bụng dưới. Khi cảm thấy sắp hết hơi nhưng vẫn còn đau, có thể hít vào một hơi khác và rặn tiếp cho đến khi không thấy đau bụng nữa. Trong khi rặn, thai phụ phải giữ lưng thẳng, áp sát vào bề mặt bàn sinh và phần mông phải cong ra phía trước, đặc biệt, miệng không được phát ra bất cứ âm thanh nào.
- Giữa 2 cơn co tử cung, hết đau thì thai phụ nên thở sâu, dưỡng sức để tập trung vào đợt rặn kế tiếp.
Ở người con so, cuộc rặn sinh như vậy thường kéo dài từ 30-40 phút, chia thành nhiều đợt rặn, sau đó mới xổ thai được. Ở người con rạ thì cuộc rặn ngắn hơn, từ 20-30 phút.
TS. BS Huỳnh Thị Thu Thủy
Phó Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM)