Mùa hè, cho bé ăn gì để khỏe?

Mùa hè, bé hoạt động, nô đùa nhiều, ra nhiều mồ hôi… nên chỉ uống mà ít ăn. Thời gian này, các bệnh thường gặp ở bé như tiêu chảy, hô hấp… cũng làm bé biếng ăn. Vì thế, mẹ thường lo lắng, làm sao cho bé khỏe, không bị ốm và vẫn tăng cân đều đặn trong những tháng hè.

Năng lượng đầy đủ để bé khỏe mạnh

Cơ thể con người như một cỗ máy, cần có nhiên liệu. Nhiên liệu là thức ăn dưới dạng lipid, glucid, protein. Nhu cầu năng lượng cho trẻ em gồm năng lượng cho chuyển hóa, tiêu hóa thức ăn và tăng trưởng, cao hơn so với người lớn.

Theo khuyến cáo của Hội Nhi khoa Việt Nam, nhu cầu năng lượng (kcalo/ngày) của bé được tính như sau:
 

 
Cơ thể bé đang lớn và phát triển, vì vậy, sự tăng cân đều đặn hằng tháng là thước đo để biết bữa ăn có cung cấp đủ năng lượng, đáp nhu cầu “lớn” của bé hay không.
 
Năng lượng cần được cung cấp đủ qua bữa ăn của bé gồm chất bột, chất đạm, chất béo.
 
Chất bột cung cấp 50-60 % nhu cầu năng lượng. Chất bột (gạo, ngô…) có thể chế biến thành bột, cháo, cơm… phù hợp với từng độ tuổi của bé.
 
Chất đạm rất cần thiết cho sự phát triển của bé. Nếu thiếu đạm, bé sẽ còi cọc, chậm lớn. Thực phẩm nguồn gốc động vật như thịt, trứng sữa, cá, tôm… là nguồn cung cấp chất đạm tốt nhất, vì chúng có giá trị sinh học cao, chứa đầy đủ các axit amin thiết yếu cho sự tăng trưởng và phát triển của bé. Nhu cầu chất đạm chiếm 12-14% nhu cầu năng lượng một ngày của bé.
 
Chất béo (Lipid) vừa cung cấp năng lượng cao, làm tăng cảm giác ăn ngon miệng lại giúp hấp thu tốt các loại vitamin (A, D, K, E), rất cần thiết đối với trẻ em. Trong bữa ăn của bé nên có cả mỡ và dầu. Bởi trong mỡ gia cầm chứa nhiều loại axit béo chưa no cần thiết như axit linoleic (cần thiết cho quá trình phát triển của bé, nhất là não bộ).
 
Mỗi bữa, bé cần 5-10ml dầu hoặc mỡ (khoảng 20-40g/ngày). Bé càng nhỏ, nhu cầu về chất béo so với % năng lượng càng cao.
 
Năng lượng của bé tiêu hao nhiều ở một số bé tăng chuyển hóa cơ bản, ở những bé quá hiếu động, hoặc trong mùa hè, bé vận động, ra nhiều mồ hôi, mất nước, hoặc bé bị sốt. Lúc này, bé cần ăn thêm bữa, nhất là tăng thêm các bữa phụ, cho ăn những thức ăn dễ tiêu như cháo, súp, bún, phở và uống thêm sữa.
 
Nhu cầu nước uống trong mùa hè

Trong thời tiết nóng nực, bé thường mất nước do ra nhiều mồ hôi. Vì thế, ngoài bữa ăn, cha mẹ cần chú ý bổ sung nước cho bé thường xuyên, tránh để bé bị mệt mỏi do mất nước.
Nhu cầu nước của bé trong mùa hè được tính như sau:
- < 1 tuổi: 150ml/kg/ngày.
- 1- 5tuổi: 100ml/kg/ngày.
- 6-10 tuổi: 70ml/kg/ngày.
 
Sốt và các loại bệnh khác cũng làm tăng nhu cầu nước của bé. Khi thân nhiệt tăng trên 37⁰C, nhu cầu nước tăng thêm khoảng 10%. Khi thở nhanh, ra nhiều mồ hôi, nhu cầu nước tăng 25-50%ml/100 kcalo. Ngoài lượng nước được cung cấp qua bữa ăn, cho bé uống nước đun sôi để nguội là cách bổ sung tốt nhất.

TS.BS Cao Thị Hậu
Nguyên GĐ Trung tâm Giáo dục truyền thông Dinh dưỡng
Viện Dinh dưỡng quốc gia