Chúng ta nên biết rằng ngất là tình trạng mất ý thức tạm thời kèm theo mất trương lực tư thế gây ra bởi giảm lưu lượng máu não. Theo nghiên cứu của Mỹ: ngất chiếm 1% số bệnh nhân nhập viện và 3% số bệnh nhân cấp cứu.
Ảnh minh họa.
Làm sao để biết một bé là có ngất?
Thông thường, trước khi ngất, bé sẽ có triệu chứng choáng váng hoặc mắt tối xầm lại, ù tai, cảm giác buồn nôn hoặc nôn, mặt tái nhợt và toát mồ hôi lạnh, đó là giai đoạn tiền triệu. Giai đoạn này xảy ra rất nhanh, hiếm khi quá 30 giây. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bé lại không có giai đoạn tiền triệu này (như là nhịp nhanh thất, rung thất hoặc vô tâm thu gây ra ngất). Vào lúc khởi đầu của cơn ngất, bệnh nhân thường ở tư thế đứng, cho nên giai đoạn tiền triệu này có thể giúp bé có thời gian để nằm xuống, tránh được các chấn thương do té ngã.
Tình trạng mất ý thức dài hay ngắn, còn nhận biết môi trường xung quanh hay hôn mê sâu thì tùy thuộc vào từng bé, có khi kéo dài vài giây đến vài phút hoặc có thể lâu đến 30 phút. Thường thì ý thức của bé sẽ phục hồi ngay nhưng ở một số bé vẫn còn cảm thấy yếu ớt, và đứng dậy quá sớm có thể gây ra một cơn ngất khác.
Nguyên nhân ngất là gì?
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra ngất, trong đó nguyên nhân thường gặp nhất là ngất có nguồn gốc phó giao cảm (20 - 40%) và khoảng 30% là không tìm thấy nguyên nhân.
- Ngất do phó giao cảm.
- Ngất do tư thế đứng.
- Ngất do tim.
- Ngất do xoang cảnh.
- Ngất do tăng áp động mạch phổi nguyên phát.
- Ngất do thần kinh thiệt hầu và thần kinh X.
- Ngất do mạch máu não.
- Ngất do tiểu tiện.
- Ngất do tăng áp lực trong lồng ngực.
Ngoài ra, bé cũng có những bệnh cảnh lâm sàng tương tự ngất như: động kinh, chóng mặt, tăng thông khí, cơn thoáng thiếu máu não, cơn hạ đường huyết hoặc Hysteria.
Ngất có thể do nhiều nguyên nhân gây ra hoặc không có nguyên nhân và có thể nhầm lẫn triệu chứng với những bệnh khác. Vì thế, khi thấy bé có cơn ngất như nêu trên, bạn hãy cho bé đến những cơ sở chuyên khoa nhi để được khám và kiểm tra nhằm tìm nguyên nhân của bệnh. Bởi vì những bé bị ngất không rõ nguyên nhân có tỉ suất tử vong sau 1 năm là 6% và tần suất đột tử là 4%, còn những bé bị ngất do nguyên nhân tim có tỉ suất tử vong sau 1 năm là từ 18 - 33% và tần suất đột tử là 24%. Cho nên, đây là một tình huống mà cha mẹ cần phải cảnh giác.
GS.BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng
Nguyên Giám đốc BV Từ Dũ (TP.HCM)
