Bệnh rất hay gặp ở trẻ em, nhất là bé dưới 1 tuổi. Bé ở thành thị cũng như ở các nơi tập trung dân cư đông đúc thì tỉ lệ mắc bệnh còn cao hơn. Ngoài ra, những bé đang mắc một bệnh nhiễm khuẩn khác như cúm, sởi, ho gà... cũng rất dễ bị viêm phế quản. Những bé sinh non, còi xương, suy dinh dưỡng… khi mắc bệnh thường diễn tiến nặng đến viêm phổi. Đây là một bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong rất cao ở trẻ em, đứng thứ hai sau bệnh tiêu chảy.
Cần chú ý tăng đề kháng cho bé
Tác nhân gây bệnh ban đầu thường là vi-rút, nhưng sau đó, bé có thể bị bội nhiễm vi khuẩn. Vi khuẩn hay gặp nhất là phế cầu khuẩn, H. influenzae rồi đến tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn... Những vi khuẩn này thường xuyên có ở mũi – họng, khi sức đề kháng của cơ thể bị giảm sút thì chúng hoạt động mạnh lên, tăng độc tính và gây bệnh. Hơn nữa, khi thời tiết thay đổi đột ngột từ nóng chuyển sang lạnh, môi trường ô nhiễm… sẽ khiến bệnh phát sinh.
Lưu ý giữ vệ sinh môi trường sống
Viêm phế quản còn có thể do nguyên nhân hít phải bụi bẩn, hơi độc hay khói thuốc lá. Đa số trẻ em phải sống trong môi trường có khói thuốc đều có nguy cơ bị viêm phế quản mãn tính. Vì vậy, cha mẹ cần giữ cho không khí trong nhà sạch sẽ, không bụi bẩn, không khói thuốc.
Không nên để bé bị nhiễm lạnh
Nguyên tắc điều trị căn bệnh này là phải giữ ấm cho bé. Tránh để bé bị nhiễm lạnh, nhất là khi thời tiết đột ngột chuyển từ nóng sang lạnh, thường xuyên giữ ấm cho bé (ngực, chân tay; quần áo, tã lót ướt cần được thay ngay). Về mùa lạnh, cần chú ý bố trí giờ chơi, giờ tập luyện ngoài trời cho bé phù hợp với thời tiết trong ngày.
Đừng cấm bé ho
Trong điều trị viêm phế quản, điều quan trọng nhất là giúp bé làm sạch các đường phế quản, nghĩa là giúp bé tống đàm nhớt ra khỏi cuống phổi để bé dễ thở hơn. Do đó, cha mẹ cần ghi nhớ là bé sẽ phải được cho uống nhiều nước và cần phải ho để tống hết đàm nhớt trong người ra ngoài. Cha mẹ không nên tự ý cho bé uống thuốc chống ho khi thấy bé ho quá nhiều.
Ở bé quá nhỏ, phản xạ ho không nhiều hoặc động tác ho yếu, không đủ để tống đàm ra sẽ dễ dẫn đến nghẹt đàm. Khi đó, cha mẹ cần phải đưa bé đi tập vật lý trị liệu hô hấp hoặc đi hút đàm nhớt.
Không tự ý dùng kháng sinh
Viêm phế quản là do vi-rút gây nên, đồng nghĩa với việc thuốc kháng sinh sẽ không điều trị được. Vì vậy, chỉ dùng kháng sinh khi có bằng chứng rõ là nhiễm khuẫn, và điều này sẽ được bác sĩ chỉ định.
Viêm phế quản là do vi-rút gây nên, đồng nghĩa với việc thuốc kháng sinh sẽ không điều trị được. (Ảnh minh họa).
Điều trị triệt để các bệnh viêm hô hấp khác
Nguyên nhân gây bệnh ban đầu là do vi-rút, thường thấy ở bé sau khi bị viêm hô hấp trên, cảm lạnh, ho - sổ mũi, cúm hay viêm xoang. Nếu các bệnh trên không được điều trị cộng với sức đề kháng yếu thì vi-rút có thể lây lan tới hai cuống phổi, làm cho khí quản sưng phồng, tấy đỏ, tiết dịch nhầy trong phổi, gây kích thích bé ho nhiều và thở mệt.
Nếu bé có những biểu hiện trên cùng với sốt kéo dài trong vài ngày hay ho kéo dài 2 - 3 tuần, có thể bé đã bị viêm phế quản. Sau đó, bé bắt đầu ho nhiều hơn, có cảm giác đau rát cổ họng và xuất hiện đàm đục hoặc có màu vàng, xanh. Ngoài sốt, bé có thể có cảm giác đau ngực, mệt mỏi, chán ăn hoặc nôn ói.
Do vậy, để phòng bệnh viêm phế quản cho bé, khi bé bị viêm họng hay viêm mũi, viêm amiđan, VA... cha mẹ cần đưa bé đến bác sĩ để điều trị kịp thời và triệt để.
Hãy cho bé uống thật nhiều nước
Khi bé bệnh không nên ép bé ăn nhiều, quan trọng nhất là cần uống nhiều nước ấm để giúp bé không bị tắc nghẽn sung huyết. Cho bé ăn thức ăn lỏng dễ tiêu như súp, cháo.
Khi bé sốt nhẹ chỉ cần uống nhiều nước, mặc đồ thoáng mát, hút mồ hôi tốt. Không nên ủ kín bé hoặc cho bé mặc đồ có nhiều chất liệu tổng hợp. Nếu bé sốt cao > 380C thì có thể cho bé uống thuốc hạ sốt và giảm đau.
Đưa bé đến bệnh viện kịp thời
Nếu bé có biểu hiện thở mệt, thở nhanh, da tái hoặc không ăn uống, nôn tất cả…, cha mẹ nên đưa bé đến bệnh viện ngay vì khi đó, bé đang gặp nguy hiểm.
Ở bé sơ sinh, nhất là bé đẻ non và bé dưới 2 tháng tuổi, bệnh thường rất nặng, trong khi triệu chứng lại rất sơ sài, có thể không thấy các biểu hiện bệnh ở phổi. Do vậy, khi thấy bé bú kém hoặc bỏ bú, sụt cân, nôn trớ hoặc tiêu chảy, khó thở, có những cơn ngừng thở, tím tái, sùi bọt mép, cần cho bé đi bệnh viện ngay.
Tích cực chăm sóc khi bé khỏi bệnh
Thông thường, nếu bệnh được phát hiện sớm và điều trị tích cực thì sau vài ngày, bé sẽ hết sốt, đỡ khó thở, hết tím tái... rồi khỏi. Sau khi khỏi bệnh, bé vẫn cần được theo dõi sát và chăm sóc chu đáo (giữ ấm cơ thể, tránh bị lạnh, ưu tiên bồi dưỡng cho bé) để tránh tái phát bệnh.
BS.CK2 Nguyễn Thị Thanh
Trưởng khoa Dịch vụ 1, BV Nhi đồng 2 (TP.HCM)
