Vì sao có “giấc mộng ướt”?
Khi hệ chỉ huy nội tiết “đóng cầu dao” là lúc hai tinh hoàn, giống như hai “nhà máy” bắt đầu vận hành. Chúng bài tiết ra testosterone kích thích những tế bào mầm (gọi là tinh nguyên bào) phát triển thành tinh trùng. Testosterone kích thích các tuyến sinh dục phụ phát triển (dương vật to, dài ra, tuyến tiền liệt, túi tinh và các tuyến khác trưởng thành, bắt đầu bài tiết). Khi tinh trùng và tinh dịch đã đầy trong “nhà kho”, tạo phản xạ về não, chàng trai đang ngủ bỗng thấy mình có tình yêu lãng mạn, nắm tay, ôm hôn và có thể “làm chuyện ấy” với một cô gái rồi tinh dịch được phóng ra… quần, thế là ướt nhẹp. Mộng ảo nhưng quần ướt là thật, đó là “giấc mộng ướt”.
Testosterone như một ngòi nổ
Testosterone tác động vào sụn đầu xương, làm chúng cốt hóa nhanh nên xương dài ra nhanh chóng. Testosterone cũng tác động vào hệ cơ, làm tăng số lượng tế bào cơ và kích thích cho các tế bào này to ra. Trẻ trông vạm vỡ, cường tráng hẳn ra, trong khi lớp mỡ lại giảm đi đáng kể.
Cùng lúc, hệ mao phát triển: lông nách, lông mu xuất hiện. Testosterone cũng tác động làm râu bắt đầu lún phún, khiến trẻ thường đứng trước gương mà sờ cằm, ước chừng ngày sẽ cầm dao cạo. Các tuyến bã hoạt động rất mạnh, mồ hôi bài tiết nhiều. Nếu trẻ có tuyến bã bài tiết nhiều chất béo ở vùng nách, vi khuẩn thường trực ở nơi này đến ăn “đại tiệc” rồi lên men chất béo tạo thành mùi hôi ở nách.
Testosterone nhiều sẽ kích thích tuyến bã vùng mặt tăng bài tiết. Chất nhờn quyện với tế bào chết trong lòng tuyến bã, tạo thành một cái nút to, đẩy da lên, gọi là mụn. Mụn trứng cá khiến mặt của chàng trai mới lớn như được rải một lớp mè đen, mè trắng hoặc mè đỏ, làm cho trẻ mặc cảm trước bạn bè.
Testosterone tác động vào dây thanh âm khiến nó chùng xuống, nở to ra và biến giọng nói của trẻ trở thành ồ ồ, trầm trầm, khác hẳn thời thơ ấu.
Thay đổi về tâm lý
Trẻ được sở hữu một cơ thể lớn nhanh nhưng tâm lý lại không “lớn” song song nên thường xảy ra mâu thuẫn “nội bộ”. Chẳng hạn: Tại sao mình không cao bằng “thằng ấy”, Tại sao mặt bạn kia không có mụn, còn mình lại sở hữu “bản đồ thế giới” có đủ núi non, thung lũng. Tại sao bạn nọ không bị hôi nách, còn mình ngày tắm 2 lần vẫn có mùi?... Cứ như vậy, trẻ không bằng lòng với cơ thể của mình, thậm chí cả tên mà bố mẹ đặt cho, hay hoàn cảnh gia đình...
Vấn đề lớn trong thay đổi tâm lý của trẻ là không kiểm soát được cảm xúc. Thường trẻ hay sốt ruột, không kiên nhẫn và thích được coi là người lớn. Điều nguy hiểm là trẻ coi việc có bạn gái là để khẳng định mình “đã lớn”. Với sự “lớn về thể xác mà tâm hồn vẫn còn bé”, nhiều trẻ đã làm nên những chuyện “tày trời”, để rồi khi bạn gái có bầu thì trẻ hoảng sợ, lẩn tránh, không dám chịu trách nhiệm. Không kiểm soát được cảm xúc còn thể hiện trong quan hệ với bạn bè. Trẻ rất dễ nổi nóng khi bị bạn trêu chọc, dễ dẫn đến đánh nhau, thậm chí dùng hung khí gây thương tích, lập băng nhóm để nhóm này hại nhóm kia, tổ chức đua xe để chứng tỏ “bản lĩnh”, gây mất trật tự công cộng…
Thủ dâm
Testosterone là hoóc-môn gây ra ham muốn tình dục. Ban đầu, trẻ có ham muốn bèn dùng tay tác động vào dương vật để có được cảm giác ngây ngất khi cực khoái. Cảm giác này đeo bám trẻ đến mức có trẻ mỗi ngày thủ dâm 3-5 lần. Khi cha mẹ biết chuyện lại chọn giải pháp là doạ dẫm (thủ dâm sẽ đần độn, ngu si và gây vô sinh) thay vì giải thích rằng người đàn ông nào cũng trải qua nên cần ổn định tâm lý và thủ dâm có chừng mực.
Dậy thì là thời kỳ khó khăn của con trai. Nếu không được hướng dẫn sẽ xảy ra những điều đáng tiếc. Cha mẹ dù bận rộn cũng cần dành thời gian trò chuyện để hiểu, thông cảm và giúp trẻ vượt qua những biến động tâm lý đang diễn ra. Trẻ cũng nên tìm hiểu để thấy rằng đây là bước nhảy vọt để mình từ trẻ thơ thành người lớn. Đi qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng là trẻ đã bước qua một quá trình rèn luyện bản lĩnh đàn ông rồi!
TS. BS. Lê Thúy Tươi
